Tagarchief: Geuzenhuis

13-11: De kracht van TWEE – Nieuwe inzichten dank zij tweelingstudies – Lezing door Eline Meireson.

Posted on by
Beantwoorden

Ontdek hoe een databank, uniek in de wereld, ons kan helpen om inzicht te krijgen in de rol die de genetische aanleg en de omgevingsinvloeden spelen bij de ontwikkeling van bepaalde ziekten en ons gedrag.

We hebben het over het Oost-Vlaams Meerlingenregister. Sinds 1964 worden hierin gegevens bijgehouden van alle meerlingen, geboren in Oost-Vlaanderen. Wat dit register uitermate interessant maakt voor wetenschappelijk onderzoek, is de aanwezigheid van placenta biopten. Hieruit kunnen namelijk genetische merkers gehaald worden.

Het beheer van de gegevens en de coördinatie met de lopende studieprojecten gebeurt door het Fonds TWINS, onderdeel van de onderzoeksgroep “Verloskunde en Prenatale Diagnostiek” aan het UZ Gent.

Tijdens de lezing komen we meer te weten over de werking van dit fonds en enkele projecten die gebruik maken van deze schat aan informatie.

De spreekster zal ons laten zien hoe onderzoek naar tweelingen ons helpt om gezondheid in een breder perspectief te plaatsen. Ze heeft beloofd om een aantal verrassende inzichten, uit recent onderzoek naar meerlingen, met ons delen.

Thema’s als geboortegewicht, gedrag en cognitieve ontwikkeling komen aan bod en we bekijken hoe deze en externe factoren elkaar onderling beïnvloeden.

Eline Meireson is Master in de Biomedische Wetenschappen.

Ze is de Project coördinator van het Fonds TWINS. Daarbij treedt ze op als aanspreekpunt voor alle deelnemende centra en onderzoekers, en staat ze in voor de dagelijkse werking ervan.

Als Assistent aan de vakgroep “Structuur en Herstel van de mens” – UGent, doet ze onderzoek naar de geboorte-uitkomsten van meerlingen en naar diagnostische tools die het welzijn van de foetus tijdens een meerlingzwangerschap bevorderen.

Datum:
13 november 2025.

Verloop van de avond:
Welkom vanaf 19:30.
Aanvang lezing: 20:00
Einde lezing: omstreeks 21:30

Daarna is er gelegenheid tot nakaarten met een drankje.

Plaats:
VC Geuzenhuis (Zuilenzaal)
Kantienberg 9
9000 Gent

Inkom:
5€ voor niet-leden.
Gratis voor leden FLDC en studenten.

Inschrijving:

Registratie kan met een mailtje naar fondsluciendeconinck@gmail.com

Deze activiteit wordt georganiseerd met de steun van het Humanistisch Verbond.

27-03: Ons Brein als flexibele GPS – Lezing door Hanna den Bakker

Posted on by
Beantwoorden

In ons dagelijks leven passen we ons continue aan aan onze omgeving. Is de gekende weg afgesloten, dan nemen we een andere route. Gaat het regenen, dan pakken we een paraplu, of gaan we toch liever met de auto.
Voor personen die lijden aan neurologische stoornissen, zoals Alzheimer dementie of een stoornis in het autistisch spectrum, is het echter veel moeilijker om met verandering om te gaan en zich aan te passen aan nieuwe situaties.

Het is bekend welke hersengebieden belangrijk zijn voor deze cognitieve flexibiliteit. Maar hoe doen onze hersenen dat exact? En hoe kunnen we, door het uitlezen van individuele neurale signalen, zien wat onze hersencellen dan aan het doen zijn?
Tijdens haar doctoraatsonderzoek, uitgevoerd met ratten, vond Hanna specifieke patronen van hersenactiviteit die dit flexibel omgaan met verandering mogelijk maken.

Wil je iets meer te weten komen over het adaptatievermogen van ons brein en hoe testen met ratten ons kunnen helpen om hierin meer inzicht te verwerven, kom dan zeker luisteren.

Hanna den Bakker is onze laureate van de Prijs Lucien de Coninck 2024.

Ze behaalde haar master “neuroscience and cognition” aan het Universitair Medisch Centrum Utrecht.
In 2023 werd ze doctor in de Psychologie aan het instituut Neuro-Electronics Research Flanders, op basis van haar onderzoek naar de rol die de interactie tussen de hippocampus en de prefrontale cortex speelt bij onze cognitieve flexibiliteit.

Datum:
27 Maart 2025.

Verloop van de avond:

Welkom vanaf 19:30.
Aanvang lezing: 20:00
Einde lezing: omstreeks 21:30

Daarna is er gelegenheid tot nakaarten met een drankje.

Plaats:

VC Geuzenhuis (Zuilenzaal)
Kantienberg 9
9000 Gent

Inkom:

5€ voor niet-leden.
Gratis voor leden FLDC en studenten.

Inschrijving:

Registratie kan met een mailtje naar fondsluciendeconinck@gmail.com

Met de steun van het Humanistisch Verbond.

16/11 – Studienamiddag “De Pedagogie van de Evolutietheorie”

Posted on by
Beantwoorden

Ondanks de meer dan 150 jaar die we ondertussen gehad hebben om de evolutietheorie te doorgronden en uit te leggen aan een breed publiek, blijven we tot op vandaag stoten op soms verrassende interpretaties en reacties.

De evolutietheorie roept nog steeds controverses op. Soms gaat de discussie over strikt wetenschappelijke aspecten, maar overwegend betreft het ideologisch beladen topics. In een eerste lezing behandelt Johan Braeckman enkele van die disputen en licht toe waarom het daarbij zo vaak fout loopt.

Wanneer die misverstanden voortkomen uit onwetendheid lijkt educatie de voor de hand liggende oplossing, te beginnen met ons onderwijs. Over de plaats die de evolutietheorie inneemt in de leerstof is ons momenteel helaas weinig bekend. Hoe leerkrachten best met deze en andere wetenschappelijke controverses kunnen omgaan in de klas zal ons uit de doeken gedaan worden door Jelle De Schrijver.

Voor wie de schoolbanken ondertussen verlaten heeft biedt een museumbezoek een nieuwe kans om misverstanden omtrent de evolutietheorie uit de weg te ruimen. In zijn lezing bespreekt Freek Fonteyne de verschillende technieken die de gidsen van het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen gebruiken om wetenschappelijke kennis, zoals de evolutietheorie, aan een divers publiek over te brengen.

Programma:

13u00: Deuren open en ontvangst deelnemers.
13u30: Verwelkoming en inleiding door Stefaan Blancke, voorzitter Fonds Lucien De Coninck. 
13u50: Johan Braeckman (auteur): Misverstanden omtrent de Evolutietheorie.
14u40: Pauze
15u10: Jelle De Schrijver (docent filosofieonderwijs aan UA en UGent, onderzoeker aan Odisee): Mag je aan alles twijfelen? Een dialogische omgang met evolutietheorie en andere mogelijke controverses in de wetenschapsklas
16u00: Freek Fonteyne (Hoofd educatieve dienst KBIN): Evolutietheorie voor museumbezoekers.
16u50: receptie

Plaats: VC Geuzenhuis, Kantienberg 9, Gent

Toegang:

  • 5€ voor niet-leden.
  • Gratis voor leden FLDC en studenten.

Graag inschrijven met een mailtje naar: fondsluciendeconinck@gmail.com

Toelichting lezingen:

Misverstanden omtrent de Evolutietheorie (Johan Braeckman)
De evolutietheorie roept tot op heden controverses op. Soms gaat de discussie over strikt wetenschappelijke aspecten, maar overwegend betreft het ideologisch beladen topics. We behandelen enkele van die disputen en lichten toe waarom het zo vaak fout loopt.

Mag je aan alles twijfelen? Een dialogische omgang met evolutietheorie en andere mogelijke controverses in de wetenschapsklas (Jelle De Schrijver)
Een wetenschapsles kan tot controverse leiden. Onderwerpen als de evolutietheorie, genetische modificatie, coronavaccins en klimaatverandering roepen soms spanningen op, zowel tussen leerlingen als tussen leerlingen en leerkrachten. Toch bieden zulke controversiële onderwerpen ook waardevolle kansen om met leerlingen na te denken over de betrouwbaarheid van wetenschappelijke kennis en de rol van wetenschap in onze samenleving. In deze presentatie bespreek ik verschillende soorten controverses die in de wetenschapsklas kunnen voorkomen en bied ik praktische handvatten om hier mee om te gaan. Ook onderzoek ik hoe filosofische dialogen een waardevolle toevoeging kunnen zijn in het onderwijs, door leerlingen te leren kritisch om te gaan met gevoelige thema’s zoals de evolutietheorie. Zo verken ik hoe een filosofische vorming jongeren kan helpen in de omgang met wetenschappelijke vraagstukken en controverses.

Evolutietheorie voor museumbezoekers (Freek Fonteyne)
De gidsen van het Instituut voor Natuurwetenschappen worden vaak geconfronteerd met de onwil om de evolutietheorie te aanvaarden. Deze weerstand is vaak diepgeworteld en moeilijk, zo niet onmogelijk om op een beperkte tijd om te keren.
De gidsen gaan als wetenschapscommunicator elk op hun eigen manier om met deze weerstand. Hun methodes verschillen sterk, wat ook onderling tot discussie kan leiden.

In deze presentatie bekijken we de verschillende technieken die ze toepassen om de wetenschappelijke boodschap over te brengen aan een zo divers mogelijk publiek.

1/10 – Lezing: Ons brein als flexibele GPS – dr. Hanna den Bakker.

Posted on by
Beantwoorden

Mensen hebben een intrinsiek vermogen voor navigatie en het aanleren van nieuwe routes. Wanneer een route heel bekend is, kun je naar punt B navigeren zonder er bewust over na te denken. Onderzoek heeft uitgewezen dat dit grotendeels kan worden toegeschreven aan de hippocampus.

Tijdens het volgen van een traject vertonen de cellen in de hippocampus patronen van activiteit die overeenstemmen met de specifieke locaties. Op die manier fungeren ze als een GPS die bijhoudt waar je bent. De consolidatie van de route in het geheugen gebeurt door de zogenaamde “hippocampale replay”, waarbij, achteraf en in versneld tempo, dezelfde cellen opnieuw actief zijn in dezelfde volgorde.

Wanneer een geleerde route niet langer relevant is, na een verhuizing bijvoorbeeld, kunnen we maar beter leren om de vroeger relevante signalen te negeren en naar een nieuwe locatie te navigeren. Voor de overname van de automatische piloot en het bewust her programmeren van een nieuwe route wordt een beroep gedaan op de vaardigheden van de mediale prefrontale cortex. Daarbij is een vlotte interactie met de hippocampus van groot belang.

Tijdens haar doctoraatsonderzoek, uitgevoerd met ratten, vond Hanna specifieke patronen van hersenactiviteit in de hippocampus en de mediale prefrontale cortex die dit flexibel ruimtelijk leren mogelijk maken.

Wil je iets meer te weten komen over het adaptatievermogen van ons brein en hoe testen met ratten ons kunnen helpen om hierin meer inzicht te verwerven, kom dan zeker luisteren.

Hanna den Bakker is onze laureate van de Prijs Lucien de Coninck 2024.

Ze behaalde haar master “neuroscience and cognition” aan het Universitair Medisch Centrum Utrecht.

In 2023 werd ze doctor in de Psychologie aan het instituut Neuro-Electronics Research Flanders, op basis van haar onderzoek naar de rol die de interactie tussen de hippocampus en de prefrontale cortex speelt bij onze cognitieve flexibiliteit.

Datum:

1 Oktober 2024.

Verloop van de avond:

Welkom vanaf 19:30.
Aanvang lezing: 20:00
Einde lezing: omstreeks 21:30

Daarna zorgt het FLDC nog voor een hapje en een drankje.

Plaats:

VC Geuzenhuis (Zuilenzaal)
Kantienberg 9
9000 Gent

Inkom:

5€ voor niet-leden.
Gratis voor leden FLDC en studenten.

Inschrijving:

Registratie kan met een mailtje naar fondsluciendeconinck@gmail.com

Darwinlezing 08/02/23: Evolutie na Darwin – Prof. dr. Koen Martens

Posted on by
Beantwoorden

Op 12 februari vieren we overal ter wereld Darwindag: de geboortedag van Charles Darwin. Samen met het VC Geuzenhuis organiseert het Fonds Lucien De Coninck daarom op woensdag 08.02.2023 een lezing:

EVOLUTIE NA DARWIN 

Toen On the Origin of Species  verscheen in 1859, werd Charles Darwin in één klap wereldberoemd. Na zijn dood deemsterde zijn voornaamste bijdrage, namelijk evolutie door natuurlijke selectie, grotendeels weg, ten voordele van de mutatietheorie.

In het midden van de twintigste eeuw werd dan de zogenaamde ‘Moderne Synthese’ van de evolutietheorie geformuleerd, ook Neodarwinisme genoemd, waarin Darwins natuurlijke selectie opnieuw prominent figureerde. De Moderne Synthese oppert dat alle evolutie gradueel is (geleidelijk, zonder bokkensprongen) en dat alle kenmerken, zoals bijvoorbeeld de lange giraffennek, door selectie is ontstaan, door survival of the fittest.

Sinds dan zijn er verschillende nieuwe hypothesen geformuleerd, meestal aanvullend op de moderne synthese, niet per se als aanval op. Het is immers niet verwonderlijk dat latere generaties evolutiebiologen verder onderzoek doen en zo ons begrip van de evolutionaire mechanismen vergroten.

Helaas worden discussies binnen de evolutiebiologie al jaar en dag aangegrepen door de verschillende creationistische scholen om de evolutietheorie in vraag te stellen: ‘zelfs de biologen zijn het onder elkaar niet eens!’ Een misleidende interpretatie, want alle ernstige biologen aanvaarden evolutie als een feit en zien de Moderne Synthese mechanismen als fundamentele processen.

Maar zonder meningsverschillen geen discussie, en zonder discussie geen vooruitgang in de wetenschap!

Tijdens zijn lezing zal Prof. Koen Martens enkele van de nieuwe, aanvullende inzichten toelichten (o.a. symbiogenese, de larvale transfer theorie en heterochronie, om er maar enkele te noemen). 

Koen Martens is Hoofd van het Onderzoek aan het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen. Hij is ook gastprofessor aan de Universiteit Gent en aan de Federale Universiteit van Maringa (Brazilië). Koen is een evolutionair bioloog die vanuit de taxonomische studies van ostracoden (mosselkreeftjes) onderzoek doet naar de evolutie van aseksuele voortplanting, alsook naar soortvorming in oude meren, zoals het Baikal- en het Tanganyika-meer.

Datum:

8 februari 2023.

Verloop:

Welkom vanaf 19:30.

Aanvang lezing: 20:00

Einde: omstreeks 21:00

Daarna kan nog nagepraat worden met een drankje.

Plaats:

VC Geuzenhuis (Zuilenzaal)

Kantienberg 9

9000 Gent

Inkom:

5€ voor niet-leden.

Gratis voor leden FLDC en studenten.

Inschrijving:

Graag vooraf inschrijven via het formulier op de site van het VC Geuzenhuis: Inschrijven