16/11 – Studienamiddag “De Pedagogie van de Evolutietheorie”

Ondanks de meer dan 150 jaar die we ondertussen gehad hebben om de evolutietheorie te doorgronden en uit te leggen aan een breed publiek, blijven we tot op vandaag stoten op soms verrassende interpretaties en reacties.

De evolutietheorie roept nog steeds controverses op. Soms gaat de discussie over strikt wetenschappelijke aspecten, maar overwegend betreft het ideologisch beladen topics. In een eerste lezing behandelt Johan Braeckman enkele van die disputen en licht toe waarom het daarbij zo vaak fout loopt.

Wanneer die misverstanden voortkomen uit onwetendheid lijkt educatie de voor de hand liggende oplossing, te beginnen met ons onderwijs. Over de plaats die de evolutietheorie inneemt in de leerstof is ons momenteel helaas weinig bekend. Hoe leerkrachten best met deze en andere wetenschappelijke controverses kunnen omgaan in de klas zal ons uit de doeken gedaan worden door Jelle De Schrijver.

Voor wie de schoolbanken ondertussen verlaten heeft biedt een museumbezoek een nieuwe kans om misverstanden omtrent de evolutietheorie uit de weg te ruimen. In zijn lezing bespreekt Freek Fonteyne de verschillende technieken die de gidsen van het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen gebruiken om wetenschappelijke kennis, zoals de evolutietheorie, aan een divers publiek over te brengen.

Programma:

13u00: Deuren open en ontvangst deelnemers.
13u30: Verwelkoming en inleiding door Stefaan Blancke, voorzitter Fonds Lucien De Coninck. 
13u50: Johan Braeckman (auteur): Misverstanden omtrent de Evolutietheorie.
14u40: Pauze
15u10: Jelle De Schrijver (docent filosofieonderwijs aan UA en UGent, onderzoeker aan Odisee): Mag je aan alles twijfelen? Een dialogische omgang met evolutietheorie en andere mogelijke controverses in de wetenschapsklas
16u00: Freek Fonteyne (Hoofd educatieve dienst KBIN): Evolutietheorie voor museumbezoekers.
16u50: receptie

Plaats: VC Geuzenhuis, Kantienberg 9, Gent

Toegang:

  • 5€ voor niet-leden.
  • Gratis voor leden FLDC en studenten.

Graag inschrijven met een mailtje naar: fondsluciendeconinck@gmail.com

Toelichting lezingen:

Misverstanden omtrent de Evolutietheorie (Johan Braeckman)
De evolutietheorie roept tot op heden controverses op. Soms gaat de discussie over strikt wetenschappelijke aspecten, maar overwegend betreft het ideologisch beladen topics. We behandelen enkele van die disputen en lichten toe waarom het zo vaak fout loopt.

Mag je aan alles twijfelen? Een dialogische omgang met evolutietheorie en andere mogelijke controverses in de wetenschapsklas (Jelle De Schrijver)
Een wetenschapsles kan tot controverse leiden. Onderwerpen als de evolutietheorie, genetische modificatie, coronavaccins en klimaatverandering roepen soms spanningen op, zowel tussen leerlingen als tussen leerlingen en leerkrachten. Toch bieden zulke controversiële onderwerpen ook waardevolle kansen om met leerlingen na te denken over de betrouwbaarheid van wetenschappelijke kennis en de rol van wetenschap in onze samenleving. In deze presentatie bespreek ik verschillende soorten controverses die in de wetenschapsklas kunnen voorkomen en bied ik praktische handvatten om hier mee om te gaan. Ook onderzoek ik hoe filosofische dialogen een waardevolle toevoeging kunnen zijn in het onderwijs, door leerlingen te leren kritisch om te gaan met gevoelige thema’s zoals de evolutietheorie. Zo verken ik hoe een filosofische vorming jongeren kan helpen in de omgang met wetenschappelijke vraagstukken en controverses.

Evolutietheorie voor museumbezoekers (Freek Fonteyne)
De gidsen van het Instituut voor Natuurwetenschappen worden vaak geconfronteerd met de onwil om de evolutietheorie te aanvaarden. Deze weerstand is vaak diepgeworteld en moeilijk, zo niet onmogelijk om op een beperkte tijd om te keren.
De gidsen gaan als wetenschapscommunicator elk op hun eigen manier om met deze weerstand. Hun methodes verschillen sterk, wat ook onderling tot discussie kan leiden.

In deze presentatie bekijken we de verschillende technieken die ze toepassen om de wetenschappelijke boodschap over te brengen aan een zo divers mogelijk publiek.

Darwinlezing 08/02/23: Evolutie na Darwin – Prof. dr. Koen Martens

Op 12 februari vieren we overal ter wereld Darwindag: de geboortedag van Charles Darwin. Samen met het VC Geuzenhuis organiseert het Fonds Lucien De Coninck daarom op woensdag 08.02.2023 een lezing:

EVOLUTIE NA DARWIN 

Toen On the Origin of Species  verscheen in 1859, werd Charles Darwin in één klap wereldberoemd. Na zijn dood deemsterde zijn voornaamste bijdrage, namelijk evolutie door natuurlijke selectie, grotendeels weg, ten voordele van de mutatietheorie.

In het midden van de twintigste eeuw werd dan de zogenaamde ‘Moderne Synthese’ van de evolutietheorie geformuleerd, ook Neodarwinisme genoemd, waarin Darwins natuurlijke selectie opnieuw prominent figureerde. De Moderne Synthese oppert dat alle evolutie gradueel is (geleidelijk, zonder bokkensprongen) en dat alle kenmerken, zoals bijvoorbeeld de lange giraffennek, door selectie is ontstaan, door survival of the fittest.

Sinds dan zijn er verschillende nieuwe hypothesen geformuleerd, meestal aanvullend op de moderne synthese, niet per se als aanval op. Het is immers niet verwonderlijk dat latere generaties evolutiebiologen verder onderzoek doen en zo ons begrip van de evolutionaire mechanismen vergroten.

Helaas worden discussies binnen de evolutiebiologie al jaar en dag aangegrepen door de verschillende creationistische scholen om de evolutietheorie in vraag te stellen: ‘zelfs de biologen zijn het onder elkaar niet eens!’ Een misleidende interpretatie, want alle ernstige biologen aanvaarden evolutie als een feit en zien de Moderne Synthese mechanismen als fundamentele processen.

Maar zonder meningsverschillen geen discussie, en zonder discussie geen vooruitgang in de wetenschap!

Tijdens zijn lezing zal Prof. Koen Martens enkele van de nieuwe, aanvullende inzichten toelichten (o.a. symbiogenese, de larvale transfer theorie en heterochronie, om er maar enkele te noemen). 

Koen Martens is Hoofd van het Onderzoek aan het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen. Hij is ook gastprofessor aan de Universiteit Gent en aan de Federale Universiteit van Maringa (Brazilië). Koen is een evolutionair bioloog die vanuit de taxonomische studies van ostracoden (mosselkreeftjes) onderzoek doet naar de evolutie van aseksuele voortplanting, alsook naar soortvorming in oude meren, zoals het Baikal- en het Tanganyika-meer.

Datum:

8 februari 2023.

Verloop:

Welkom vanaf 19:30.

Aanvang lezing: 20:00

Einde: omstreeks 21:00

Daarna kan nog nagepraat worden met een drankje.

Plaats:

VC Geuzenhuis (Zuilenzaal)

Kantienberg 9

9000 Gent

Inkom:

5€ voor niet-leden.

Gratis voor leden FLDC en studenten.

Inschrijving:

Graag vooraf inschrijven via het formulier op de site van het VC Geuzenhuis: Inschrijven